Gruaja e një të dehuri është në shtrat me të dashurin e saj kur burri i saj krejt papritur futet në shtrat. “E dashur, jam aq i dehur sa shoh gjashtë këmbë në fund të shtratit tonë”, thotë ai. “Mos u shqetëso”, përgjigjet ajo, “Thjesht shko te dera dhe shiko prapë që atje.” Pasi e bën këtë, ai ndihet i lehtësuar. “Ke të drejtë, ka vetëm katër këmbë!”
Kjo barsoletë mund të jetë vulgare, por prek një fenomen të rëndësishëm. Në përgjithësi, ju prisni ta shihni një situatë më qartë nga jashtë sesa kur jeni të zhytur në të. Por ndonjëherë, është pikërisht ky pozicion i jashtëm që ju verbon përballë së vërtetës. Në barsoletë, përjashtimi i burrit (qëndrimi i tij pranë derës) krijon një ndjenjë të rreme përfshirjeje në të cilën ai ngatërron këmbët e dashnorit me të tijat.
Dikush gjen një dinamikë të ngjashme në mbështetjen e Perëndimit për Ukrainën. Ne bëjmë një sy qorr ndaj faktit se një klikë e brendshme oligarkësh ka të ngjarë të dalë si fituesi më i madh i luftës së Ukrainës. Megjithatë, nuk duhet të habitemi nëse Ukraina e pasluftës rezulton e ngjashme me Ukrainën e paraluftës, një vend i korruptuar nga oligarkia dhe i kolonizuar nga korporatat e mëdha perëndimore që kontrollojnë tokën dhe burimet më të mira natyrore. Ndërsa bëjmë sakrificat tona për përpjekjet e luftës, nuk arrijmë të shohim se fitimet do të përvetësohen nga të tjerët, ashtu si pijaneci që ngatërron këmbët e dikujt tjetër për të tijat – ndoshta sepse, thellë brenda tij, ai nuk dëshiron të pranojë të vërtetën.
A mund ta shmangim këtë kurth? Më 20-22 qershor 2023, organizata pan-evropiane Europe, a Pacient zhvilloi diskutime në Londër mbi nevojën për të mbrojtur komunitetet ukrainase nga shfrytëzimi ekonomik pas luftës. Nisma të tilla nevojiten më shumë se kurrë, sepse mbështetja për mbrojtjen e Ukrainës duhet të shkojë paralelisht me shqetësimet ekologjike dhe të drejtësisë sociale. Të gjitha janë njësoj të rëndësishme për të ardhmen e vendit. Për shembull, ne mund ta mbështesim plotësisht Ukrainën vetëm nëse e çlirojmë atë edhe nga kontrolli i industrisë së karburanteve fosile, e cila mbështetet në naftën ruse.
Kombinimi i betejave ushtarake, mjedisore dhe socio-ekonomike po bëhet gjithnjë e më i vështirë për t’u injoruar. Çështjet e luftës dhe ato ekologjike u përplasën në mënyrë dramatike me shkatërrimin e digës Kakhovka pranë Khersonit në fillim të qershorit.
Por Ukraina nuk është e vetme. Rreth të njëjtës kohë, zjarret në Kanada përfunduan duke e plandosur qytetin e Nju-Jorkut nën një re tymi kaf, duke u dhënë banorëve të qytetit një ide të asaj që njerëzit në mbarë Jugun Global e dinë shumë mirë. Ndërsa i kushtojnë vëmendje krizës klimatike dhe shkatërrimit ekologjik, vendet e pasura perëndimore vazhdojnë të bëjnë shumë pak për to.
Kjo perspektivë nuk kufizohet në të djathtën dhe në sektorin e korporatës. Shumë nga e majta sot pretendojnë se mbështesin paqen ndërsa favorizojnë kompromisin me regjimet autoritare brutale revizioniste.
Për të kuptuar këtë opozitë “pacifiste”, duhet t’i kthehemi situatës në fillim të Luftës së Dytë Botërore, kur kishte edhe një koalicion të djathtë-të majtë që kundërshtonte përfshirjen e SHBA-së në luftërat e huaja. Ashtu si edhe atëherë, “pacifistët” argumentuan se situata në Evropë nuk e shqetësonte Amerikën. Ata ushqenin keqardhje të çuditshme për agresorin dhe pretendonin se vajtja në luftë thjesht do të pasuronte kompleksin ushtarako-industrial. Kur Gjermania naziste i tha Mbretërisë së Bashkuar, në verën e vitit 1940, se donte paqe, ata menduan se Britania duhet të kishte pranuar ofertën bujare të Hitlerit.
Si të gjitha gënjeshtrat e mira, edhe kjo përmban disa copëza të vërtete. Komentatori konservator amerikan Patrick J. Buchanan ofroi një version të këtij argumenti në vitin 2008, duke argumentuar se nëse Ëinston Churchill do ta kishte pranuar ofertën e Hitlerit të vitit 1940, Holokausti do të kishte qenë më pak i rëndë.
Për më tepër, ashtu si Churchill e çoi Perandorinë Britanike drejt rrënimit duke shkaktuar luftëra të panevojshme me Gjermaninë, vazhdon argumenti, presidenti i SHBA-së George W. Bush i çoi Shtetet e Bashkuara drejt rrënimit duke ndjekur shembullin e Churchill-it. Ashtu si shumë në të majtë, Buchanan nuk beson se SHBA-ja duhet të ofrojë garanci për vendet ku nuk ka interesa jetike.
Një variacion i ri i këtij motivi dëgjohet në kontekstin e luftës në Ukrainë. Me sa duket, shpërbërja e Bashkimit Sovjetik pati të njëjtin efekt si Traktati i Versajës: ai krijoi një dëshirë të parashikueshme për hakmarrje ndaj fituesve të luftës së fundit.
Ashtu si në të kaluarën, kjo aleancë e re e djathtë-e majtë udhëhiqet nga teori konspirative, si ato të hedhura në lidhje me vaksinat nga Robert Kennedy, Jr., dhe pasuesit e Donald Trump. Ajo denoncon masat anti-COVID si instrument kontrolli. Ajo refuzon ndihmën ndaj Ukrainës, pasi kjo do t’i shërbente kompleksit ushtarako-industrial të NATO-s. Dhe në një rast, ajo hedh poshtë kërcënimet më të mëdha me të cilat përballemi si mashtrime të thjeshta nga korporatat e mëdha për të shfrytëzuar klasën punëtore.
Politika e mohimit – e të parit vetëm katër këmbë – është, natyrisht, haptazi optimiste. Kjo nënkupton se ne nuk kemi pse të trajtojmë ndonjë rrezik të ri; mund të vazhdojmë të hiqemi sikur ato të ekzistojnë. Ky është produkt i populizmit si në të majtën ashtu edhe në të djathtën dhe është një nga arsyet kryesore pse jemi tani në një “recesion demokratik”. Siç vëren Grace Blakely nga Tribune, “Autoritarizmi është në rritje pavarësisht nga parashikimi liberal se përhapja e tregjeve të lira do të sillte më shumë demokraci – kjo për shkak se kapitalizmi gjithmonë do të mbrojë hierarkitë sociale kundër kërcënimit të barazisë ekonomike”.
Dikush mund ta çojë edhe më tej këtë pretendim: kërcënimi për demokracinë vjen gjithashtu nga rezistenca e rreme populiste ndaj kapitalizmit të korporatave, e cila mishërohet nga refuzimi i mbështetjes së Ukrainës nga e majta “pacifiste” me arsyetimin se “thjesht” do të jetë në dobi të kontraktorëve të mbrojtjes. Në fund të fundit, Ukraina ka qenë tashmë prej kohësh e kolonizuar nga korporatat perëndimore dhe vetëm përmes një rindërtimi “të gjelbër” të barabartë do të çlirohet ndonjëherë prej tyre.
Për t’i shpëtuar situatës sonë, nuk mund të kapemi thjesht pas demokracisë liberale shumëpartiake. Përkundrazi, duhet të gjejmë mënyra të reja për ndërtimin e konsensusit social dhe vendosjen e lidhjeve aktive ndërmjet partive politike dhe shoqërisë civile. Detyra e menjëhershme është të kundërshtohen populistët e rinj majtas-djathtas dhe kjo mund të kërkojë rreshtimin me eksponentë të demokracisë kapitaliste liberale – ashtu si komunistët e kohës së Luftës së Dytë Botërore luftuan përkrah demokracive “imperialiste” perëndimore kundër fashizmit, duke e ditur mirë se imperializmi ishte armiku i tyre përfundimtar. Këta ishin shokë të çuditshëm shtrati, por të paktën mund të shihnin se çfarë po ndodhte në të vërtetë.
Marrë me autorizim nga Project Syndicate, 2016. Ripublikimi mund të bëhet vetëm me lejen e Project Syndicate. The Axis of Denial